Chú thích Tỉnh_quốc_hồn_ca

  1. ↑ Theo Huỳnh Lý - Hoàng Ngọc Phách, Thơ văn Phan Châu Trinh, tr. 127.
  2. ↑ Ông Lê Ấm là con rể Phan Châu Trinh, chồng bà Phan Thị Châu Liên và là thân phụ của nhà văn Phan Tứ.
  3. ↑ GS. Huỳnh Lý trong Từ điển văn học (bộ mới, tr. 1736) ghi 469 câu. GS. Nguyễn Huệ Chi trong bài "Tỉnh quốc hồn ca và ngữ khí phê phán của Phan Châu Trinh" ghi 467 câu, và cho biết rằng: "rất có thể tác phẩm đã được Đông Kinh nghĩa thục ấn hành, nhưng chưa tìm thấy bản lưu; về sau, khi sang Pháp, Phan Châu Trinh có chép lại, tu chỉnh lại, và thêm một vài phần cuối nhưng chưa xong". Đương thời, Tỉnh quốc hồn ca I chỉ được chép tay và truyền miệng, nên việc sai lệch số câu (và khác một số chữ) là điều khó tránh khỏi.
  4. ↑ Số đoạn biên theo Thơ văn Phan Châu Trinh và GS. Nguyễn Huệ Chi. Sách Từ điển văn học (bộ mới, tr. 736) ghi là 11 đoạn.
  5. ↑ Nhận xét của GS. Huỳnh Lý, Từ điển văn học (bộ mới), tr. 1736.
  6. ↑ GS. Nguyễn Huệ Chi ghi khoảng 500 câu.
  7. ↑ Nhận xét của Huỳnh Lý - Hoàng Ngọc Phách, Thơ văn Phan Châu Trinh, tr. 237.
  8. ↑ Nguyễn Huệ Chi, bài viết đã dẫn. Xem chi tiết tại đây: .
  9. ↑ Tấn: lụa đỏ, thân: cái giải to, cái ống tay áo thụng. Kẻ tấn thân ở đây chỉ người làm sang hay bậc thượng lưu.
  10. ↑ Ăn xớ hay ăn xới (tiếng địa phương), có nghĩa ăn bớt trước khi đưa đến tay dân.
  11. ↑ Người ở đây chỉ nhà nước phong kiến Trung Quốc.
  12. ↑ Xem toàn văn Tỉnh quốc hồn ca (I và II) trong Thơ văn Phan Châu Trinh, sách đã dẫn.